Dusznica bolesna inaczej zwana dławicą piersiową, lub chorobą wieńcową, jest jednym z najczęstszych schorzeń układu krążenia. Objawia się bólem lub uciskiem w klatce piersiowej, który jest wynikiem ograniczenia przepływu krwi do serca. Jest to stan poważny i wymagający natychmiastowej interwencji medycznej. Chociaż dusznica bolesna może dotknąć ludzi w każdym wieku, to najczęściej występuje u osób starszych i u tych, którzy prowadzą niezdrowy styl życia. W artykule tym przedstawimy przyczyny i objawy dusznicy bolesnej, metody diagnostyki oraz sposoby leczenia i zapobiegania tej chorobie.
Objawy
Objawy dusznicy bolesnej są związane z ograniczonym przepływem krwi do mięśnia sercowego, który powstaje na skutek niedokrwienia. Najczęstszym i charakterystycznym objawem jest ból lub ucisk w klatce piersiowej, który może promieniować do szyi, ramion, pleców i żuchwy. Ból ten zazwyczaj występuje podczas wysiłku fizycznego lub silnych emocji, ale również może pojawić się w spoczynku lub podczas snu. Często występuje również uczucie duszenia się, duszności, zmęczenia i potów. Często objawy te są krótkotrwałe i ustępują po odpoczynku lub podaniu leków rozszerzających naczynia krwionośne, takich jak nitrogliceryna. Jednak w niektórych przypadkach objawy te mogą trwać dłużej i być bardziej intensywne, co może świadczyć o cięższej postaci dusznicy bolesnej lub o wystąpieniu zawału serca. Dlatego też, jeśli pojawiają się jakiekolwiek objawy dusznicy bolesnej, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, aby przeprowadzić odpowiednie badania i ustalić właściwe leczenie.
Przyczyny dusznicy bolesnej
Dusznica bolesna jest spowodowana niedokrwieniem mięśnia sercowego, co z kolei wynika z ograniczonego przepływu krwi przez tętnice wieńcowe. Przyczyny tego zaburzenia są złożone i zazwyczaj związane z chorobami układu krążenia lub stylami życia. Jednym z najważniejszych czynników ryzyka jest miażdżyca, czyli stan, w którym w ścianach tętnic gromadzą się złogi tłuszczu i cholesterolu, prowadząc do ich zwężenia. Czynnikiem ryzyka dla rozwoju miażdżycy są m.in.: wysoki poziom cholesterolu we krwi, nadciśnienie, cukrzyca, otyłość, palenie papierosów i brak aktywności fizycznej. Oprócz miażdżycy, dusznica bolesna może być spowodowana również innymi czynnikami, takimi jak choroby serca, takie jak choroba niedokrwienna serca, arytmie serca, zastoinowa niewydolność serca, a także stany zapalne, takie jak zapalenie osierdzia lub choroba reumatyczna. Innymi czynnikami ryzyka są również dziedziczność, wiek, płeć (mężczyźni są bardziej narażeni na dusznicę bolesną niż kobiety przed menopauzą), stres i nadużywanie alkoholu. W celu zapobiegania dusznicy bolesnej, ważne jest utrzymywanie zdrowego stylu życia, regularne badania lekarskie, kontrolowanie poziomu cholesterolu i ciśnienia krwi oraz unikanie palenia papierosów i nadmiernego spożywania alkoholu.
Diagnoza
Diagnoza dusznicy bolesnej jest kluczowa dla zapewnienia odpowiedniego leczenia i uniknięcia poważnych powikłań. Proces diagnostyczny obejmuje zazwyczaj dokładny wywiad medyczny, badanie fizykalne, testy obrazowe i badania laboratoryjne. W wywiadzie medycznym lekarz zwraca uwagę na czynniki ryzyka, takie jak wiek, płeć, palenie papierosów, choroby współistniejące i występujące objawy. Badanie fizykalne może pomóc w wykryciu nieprawidłowości w układzie krążenia, takich jak nieregularny rytm serca czy szmery serca.
Do najważniejszych testów obrazowych w diagnostyce dusznicy bolesnej należą elektrokardiogram (EKG), test wysiłkowy oraz angiografia wieńcowa. EKG jest prostym i nieinwazyjnym testem, który zapisuje aktywność elektryczną serca. Test wysiłkowy polega na monitorowaniu aktywności serca podczas wysiłku fizycznego i pozwala na wykrycie niedokrwienia serca, które może nie wystąpić w spoczynku. Angiografia wieńcowa to badanie, w którym do tętnic wieńcowych wprowadza się kontrastowy środek cieniujący, co umożliwia ocenę stopnia zwężenia tętnic wieńcowych.
Badania laboratoryjne, takie jak poziom cholesterolu i troponiny, mogą pomóc w określeniu ryzyka choroby serca oraz w wykryciu uszkodzenia mięśnia sercowego. W niektórych przypadkach mogą być również wykonywane inne badania, takie jak echokardiografia czy testy stresowe.
Wszystkie te testy mają na celu ustalenie stopnia zaawansowania dusznicy bolesnej oraz określenie, czy choroba jest stabilna czy niestabilna. Stabilna dusznica bolesna charakteryzuje się objawami, które występują podczas wysiłku fizycznego i ustępują po odpoczynku lub podaniu leków rozszerzających naczynia krwionośne. Niższe ryzyko powikłań związanych z chorobą. Natomiast niestabilna dusznica bolesna charakteryzuje się objawami, które występują w spoczynku lub są bardziej intensywne i trwają dłużej niż zwykle, co może świadczyć o zagrożeniu zawałem serca. W tym przypadku wymagane jest pilne leczenie.
Leczenie
Leczenie dusznicy bolesnej zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz obecności innych chorób współistniejących. W przypadku stabilnej dusznicy bolesnej stosuje się zazwyczaj leki rozszerzające naczynia krwionośne, takie jak azotan glicerolu, beta-blokery i blokery kanałów wapniowych. Te leki pomagają zmniejszyć obciążenie serca i zwiększyć dopływ krwi do serca, zmniejszając tym samym objawy dusznicy bolesnej.
W przypadku niestabilnej dusznicy bolesnej, która charakteryzuje się objawami, takimi jak ból w klatce piersiowej w spoczynku lub objawy coraz silniejsze i dłuższe niż zwykle, wymagane jest pilne leczenie. W takim przypadku zwykle stosuje się leki rozszerzające naczynia krwionośne, a także przeprowadza się procedury inwazyjne, takie jak angioplastyka wieńcowa lub operacja pomostowania aortalno-wieńcowego.
Angioplastyka wieńcowa polega na wprowadzeniu do zwężonej tętnicy wieńcowej cewnika z balonikiem, który jest następnie rozdęty, aby rozszerzyć zwężenie i przywrócić prawidłowy przepływ krwi. W niektórych przypadkach, do zwężenia wprowadza się także stent, czyli metalowy siateczkowy wkład, który stabilizuje naczynie i utrzymuje jego drożność.
Operacja pomostowania aortalno-wieńcowego polega na pobraniu naczynia krwionośnego z innego obszaru ciała, zazwyczaj z nogi, i przeprowadzeniu pomostowania między aortą a tętnicą wieńcową, by ominąć zwężenie.
W każdym przypadku leczenia dusznicy bolesnej kluczowe jest również kontrolowanie czynników ryzyka, takich jak palenie papierosów, nadwaga, wysokie ciśnienie krwi i wysoki poziom cholesterolu. Zmiany w stylu życia, takie jak dieta i regularna aktywność fizyczna, mogą pomóc w kontrolowaniu tych czynników ryzyka i poprawie stanu zdrowia.
Profilaktyka
Profilaktyka dusznicy bolesnej polega na kontrolowaniu czynników ryzyka, takich jak palenie papierosów, nadwaga, wysokie ciśnienie krwi, wysoki poziom cholesterolu oraz cukrzyca. Palenie papierosów jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka dla chorób serca, w tym dla dusznicy bolesnej. Osoby palące powinny rozważyć rzucenie palenia lub szukanie pomocy w procesie rzucania.
Nadwaga i otyłość zwiększają ryzyko chorób serca, w tym dusznicy bolesnej. Dlatego ważne jest utrzymywanie zdrowej masy ciała poprzez zdrową dietę i regularną aktywność fizyczną.
Wysokie ciśnienie krwi (nadciśnienie) jest również powiązane z większym ryzykiem chorób serca, w tym dusznicy bolesnej. Regularne monitorowanie ciśnienia krwi i stosowanie odpowiednich leków, jeśli to konieczne, może pomóc w utrzymaniu ciśnienia krwi na właściwym poziomie.
Podwyższony poziom cholesterolu we krwi, zwłaszcza poziom złego cholesterolu (LDL), jest powiązany z chorobami serca, w tym dusznicą bolesną. W przypadku zbyt wysokiego poziomu cholesterolu, zaleca się zmianę diety i/lub stosowanie leków obniżających poziom cholesterolu.
O obniżaniu poziomu cholesterolu można poczytać tutaj.
Regularne badania i wizyty u lekarza pozwalają na kontrolowanie ryzyka chorób serca oraz umożliwiają wczesne wykrycie i leczenie dusznicy bolesnej. Dlatego ważne jest, aby osoby zwiększonego ryzyka chorób serca, w tym dusznicy bolesnej, regularnie odwiedzały lekarza i przestrzegały zaleceń dotyczących zdrowego stylu życia i leczenia.
