Błędnik chociaż stanowi niewielką część ludzkiego ucha, odgrywa w nim bardzo istotną rolę. Umiejscowiony jest w uchu środkowym, a dzieli się go na błędnik kostny oraz błoniasty. Jego głównym zadaniem jest utrzymywanie prawidłowego funkcjonowania narządu słuchu a także równowagi. Jak w przypadku praktycznie wszystkich części ludzkiego ciała, wystąpić mogą problemy z błędnikiem wywołane stanami zapalnymi. Gdzie szukać jego przyczyn oraz jak opanować błędnik?
Błędnik – co to jest i jak działa?
Aby zrozumieć zasadę działania błędnika, należy pamiętać, iż wewnątrz ucha znajduje się płyn, który wypełnia całą jego strukturę, a każdy wykonywany ruch ciała sprawia, że płyn ulega przemieszczeniu. W tym etapie występuje stymulacja bardzo wrażliwych komórek znajdujących się wewnątrz błędnika. Następnie wywołany impuls przemieszcza się do układu nerwowego, by stamtąd dotrzeć prosto do mózgu, który odczytuje go jako poczucie ruchu. Natomiast zapalenie błędnika powoduje zakłócanie tego procesu.
Zapalenie błędnika
Problemy z błędnikiem wynikające z zapalenia spowodowane są infekcjami wirusowymi, lecz może być to także infekcja bakteryjna. Częstą przyczyną zapalenia tego narządu są również powikłania wynikające z przewlekłych stanów zapalnych ucha środkowego. Warto również wspomnieć o czynniku etiologicznym, który także może posiadać wpływ na problemy z błędnikiem.
Czynniki etiologiczne należy zaś podzielić na dwie grupy: infekcyjne oraz nieinfekcyjne. Wśród wirusów powodujących zapalenie są m.in. różyczka, odra, świnka, cytomegalia. Pierwotniaki oraz grzyby także należą do czynników wywołujących zapalenie błędnika.
Oprócz wirusowych, bakteryjnych oraz etiologicznych przyczyn istnieją także te, wywołane poprzez urazy mechaniczne. Dlatego stan zapalny może pojawić się u osób po wypadkach, w trakcie których doszło do urazów kości skroniowej.
Choroba Meniera
Nie należy pominąć również choroby Meniere’a, która spowodowana jest gromadzeniem się oraz wzrostem ciśnienia płynu w błędniku. Jest to rzadka, aczkolwiek bardzo nieprzyjemna choroba, której dolegliwości mogą trwać od kilku do nawet kilkunastu godzin. Manifestuje się głównie poprzez nawracające napady szumów w uchu, upośledzenie słuchu, zawroty głowy, wymioty i oczopląs.
Objawy problemów z błędnikiem
Problemy z błędnikiem wywołane zapaleniem pojawiają się nagle. Wśród objawów występuje przede wszystkim zaburzenie równowagi, nieustające zawroty głowy oraz oczopląs. Wśród innych objawów znajdują się również nudności i wymioty, a u niektórych osób cierpiących na te zaburzenie nie wiąże się ono z żadnym bólem.
Szczególnie nie powinno się lekceważyć objawów, do których należy zwiększona ciepłota ciała, gdyż świadczy to o tym, iż stan zapalny błędnika przeniósł się do jamy czaszkowej. Zaś podczas diagnozowania ropnego zapalenia często odnotowuje się u pacjenta występowanie całkowitej głuchoty. Należy więc pamiętać, że nieleczone schorzenia błędnika mogą prowadzić do nieodwracalnemu pogorszeniu słuchu lub jego całkowitej utraty.
Diagnoza
W diagnozowaniu problemów z błędnikiem wykonywane są próby błędnikowe, które polegają na ocenie narządu równowagi; badania audiometryczne, polegające na badaniu słuchu; elektronystagmografia i videonystagmografia, które polegają na badaniu potencjałów elektrycznych występujących w trakcie oczopląsu.
Jak opanować błędnik i występujące przy nim dolegliwości?
Leczenie problemów z błędnikiem zależy przede wszystkim od charakteru dolegliwości oraz obejmuje leczenie zachowawcze, farmakologiczne i rehabilitację. Leczenie zawrotów głowy zależy od ich przyczyny, a w gwałtownych sferach stosowana jest farmakoterapia. Zastosowane leki mają działania zmniejszające zawroty głowy, są przeciwwymiotne i uspokajające. W trudniejszych sytuacjach stosuje się leki przyczynowe, naczyniowe oraz przeciwzapalne, które za zadanie mają poprawienie metabolizmu komórek nerwowych. Jeżeli wymaga tego sytuacja, chory kierowany jest na leczenie chirurgiczne z zakresu otochirurgii, neurochirurgii lub chirurgii naczyniowej.
Choć nie wszystkim objawom zaburzeń błędnika udaje się zapobiec, to można jednak z powodzeniem ograniczyć ich występowanie. W przypadku zmian wywołanych starzeniem pomocna okaże się rehabilitacja oraz wykonywanie zaleconych ćwiczeń.
