Test FIT w profilaktyce raka jelita grubego

Test FIT, czyli test na krew utajoną w kale to badanie przesiewowe wykorzystywane m.in. w profilaktyce raka jelita grubego. Za pomocą testu możliwe jest wykrycie w stolcu obecności krwi, która nie jest widoczna gołym okiem. Wynik pozytywny testu potwierdzający obecność krwi w kale jest wskazaniem do przeprowadzenia kolonoskopii. 

Dlaczego tak ważne są badania w kierunku raka?

Wczesne wykrycie zmian nowotworowych w wielu wypadkach umożliwia wdrożenie skutecznego leczenia i szybszy powrót do zdrowia. Rak jelita jednak nie zawsze objawia się krwawieniem, zwłaszcza na wczesnym etapie choroby. W tym okresie może brakować charakterystycznych objawów, które mogłyby wskazywać na rozwój nowotworu. Jednocześnie choroba może być łatwiej wyleczona niż jak się rozwinie. Z tego powodu należy dbać o badania profilaktyczne, wykonując test FIT lub skuteczniejszy i dokładniejszy test FIT+DNA jak ColoAlert, który oprócz krwi utajonej w kale wykrywa obecność mutacji genetycznych. 

Na czym polega test FIT?

W celu przeprowadzenia testu na krew utajoną, czyli testu FIT konieczne jest pobranie próbki stolca za pomocą aplikatora. Pobrana próbka przekazywana jest do laboratorium w celu wykonania specjalistycznego badania. W teście FIT wykorzystuje się specyficzne przeciwciała skierowane przeciwko białkom ludzkim białkom krwi, to znaczy: hemoglobinie, albuminie i globinie. Użycie testu umożliwia wykrycie niewidocznego krwawienia pochodzącego z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, które nie jest widoczne gołym okiem. 

Zobacz także film na kanale Youtube: Co zamiast kolonoskopii?

O czym warto pamiętać?

Krwawienie, do którego dochodzi w górnym odcinku przewodu pokarmowego nie jest wykrywane w teście FIT, ponieważ białka krwi są degradowane przez enzymy trawienne. Poza tym, na wynik testu FIT nie wpływa dieta oraz ewentualna dodatkowa suplementacja.

Co oznacza wynik dodatni testu?

Dodatni wynik testu FIT wskazuje na obecność zmian wymagających dalszej diagnostyki. Statystyki wykazują, że:

• u około dziesięciu procent pacjentów z pozytywnym wynikiem testu FIT stwierdzany jest rak jelita grubego,
• u około 20-30 procent pacjentów z pozytywnym wynikiem testu FIT stwierdzane są tak zwane zmiany prekursorowe, które mogą przekształcać się w przyszłości w zmiany nowotworowe,
• u około dwudziestu procent pacjentów z pozytywnym wynikiem testu FIT podczas kolonoskopii nie wykrywa się potencjalnie niebezpiecznych zmian w obrębie jelita grubego. ¹

Czy pozytywny wynik testu FIT zawsze świadczy o obecności raka jelita grubego?

Nie. Nie zawsze dodatni wynik testu FIT oznacza nowotwór. Obecność krwi w kale może mieć także związek z innymi schorzeniami, jak np.:

• zapaleniem jelita grubego, 
• infekcją,
• hemoroidami. 

W związku z tym, uzyskanie wyniku dodatniego w teście FIT wymaga dalszej diagnostyki (często badania kolonoskopii).

Zobacz także artykuł: Jakie są alternatywy

Jaka jest skuteczność testu FIT?

Test FIT cechuje się średnią skutecznością  w wykrywaniu nowotworów jelita grubego. Jego czułość szacuje się na 79%, a swoistość na 94%. Dane te dotyczą raka jelita grubego, a w przypadku zaawansowanych gruczolaków podawane wartości wynoszą one odpowiednio 25-56% i 68-96% ²

Jakie są wady testu FIT?

Rak jelita grubego we wczesnym stadium może nie dawać objawów w postaci krwawienia. Z tego powodu tradycyjny test na krew utajoną w kale może okazać się zawodny i może pominąć nawet 60% przypadków nowotworu jelita grubego ³ .W przypadku raka krwawienie może pojawić się dopiero w zaawansowanym stadium choroby, w którym szanse na wyleczenie i przeżycie pacjenta dramatycznie spadają.

Jak skuteczniej wykrywać raka jelita grubego?

Zamiast tradycyjnego testu FIT warto rozważyć badanie rozszerzone o analizę genetyczną. Umożliwia to test ColoAlert – test z próbki kału, który oprócz obecności krwi utajonej bada także obecność zmian genetycznych mogących wskazywać na raka jelita grubego. Jest on również nieinwazyjny, ale cechuje się wyższą skutecznością w odniesieniu do wykrywania raka zwłaszcza na początkowym etapie rozwoju. Czułość testu ColoAlert jest zbliżona do czułości  kolonoskopii. ColoAlert jest także wyjątkowo wygodny – próbkę można pobrać w domu, korzystając ze specjalnego zestawu i odesłać do laboratorium. 

Jakie są inne zalety testu ColoAlert?

Przeprowadzenie testu ColoAlert nie wymaga specjalnego przygotowania ze strony pacjenta. Nie trzeba odstawiać leków, pilnować diety czy oczyszczać jelita. Poza tym, jest to nieinwazyjne badanie, które nie wiąże się z bólem i dyskomfortem. Próbkę do badania w łatwy sposób pobiera pacjent samodzielnie w warunkach domowych. Co ważne, uzyskany w teście wynik cechuje się dużą skutecznością, ponieważ z użyciem ColoAlert możliwe jest wykrywanie zmian przedrakowych i nowotworów na ich wczesnym etapie z czułością sięgającą nawet 85%. Specyficzność testu wynosi 92%. To wyniki zbliżone do czułości i specyficzności kolonoskopii. W dodatku:

• dzięki analizie również mutacji genetycznych test ColoAlert może wykrywać oprócz zmian krwawiących także te, które nie krwawą,
• wynik badania jest łatwy do interpretacji i zrozumienia przez pacjenta. 
• wynik badania dostępny jest szybko, zwykle w ciągu dziesięciu dni roboczych mijających od dnia przyjęcia próbki w laboratorium.

Podsumowanie

Test FIT stanowi cenne narzędzie w profilaktyce raka jelita grubego, oferując szybką i dostępną metodę wykrywania potencjalnie niebezpiecznych zmian. Mimo że test ten posiada pewne ograniczenia, takie jak mniejsza czułość w przypadku wczesnych etapów nowotworu, jego rola w wykrywaniu krwawień z dolnych odcinków przewodu pokarmowego jest niezaprzeczalna. 

Rozszerzenie diagnostyki o testy takie jak ColoAlert, które łączą badanie krwi utajonej z analizą genetyczną, może znacząco podnieść skuteczność wczesnego wykrywania nowotworów, zwiększając szanse na skuteczniejsze leczenie. Warto zatem regularnie przeprowadzać takie badania, nawet w przypadku braku symptomów, aby zwiększyć swoje szanse na wczesne wykrycie i leczenie raka jelita grubego. W kontekście rosnącej świadomości na temat zdrowia, testy takie jak FIT i ColoAlert powinny stać się integralną częścią rutynowych badań profilaktycznych, rekomendowanych przez specjalistów w dziedzinie medycyny.

Źródła:

1 i 2. https://pulsmedycyny.pl/test-fit-pomaga-wykryc-raka-jelita-grubego-moze-zwiekszyc-zglaszalnosc-na-badania-przesiewowe-tego-nowotworu-1124157

3. Test FIT – czym jest i kiedy się go wykonuje? (testdna.pl)