Zakrzepica żył głębokich, czyli ZŻG to choroba układu krwionośnego, która może mieć bardzo poważne konsekwencje. Zwykle obejmuje ona naczynia krwionośne kończyn dolnych i dość często jest mylnie określana jako zapalenie żył głębokich.
Jakie czynniki wpływają na rozwój zakrzepicy żył głębokich?
Przyczyny powstawania dolegliwości można podzielić zgodnie z tak zwaną triadą Virchowa na trzy główne rodzaje. Pierwsze z czynników sprzyjających rozwojowi zakrzepicy żył głębokich mają związek ze spowolnieniem przepływu krwi w naczyniach krwionośnych. Tego typu sytuacje są wywołane unieruchomieniem kończyny lub stałym uciskiem wywieranym na żyły i mogą mieć związek z długotrwałym przebywaniem w pozycji wymuszonej na przykład podczas podróży samochodem czy samolotem. Poza tym, tego typu dolegliwości dotykają pacjentów leżących, osób z niedowładami oraz kobiety w ciąży i w połogu.
Drugi rodzaj czynników wpływających na rozwój ZŻG ma związek z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami w prawidłowej pracy układu odpowiedzialnego za krzepnięcie krwi. Trzecia grupa czynników warunkujących pojawianie się dolegliwości związanych z ZŻG jest wynikiem uszkodzeń ścian naczyń krwionośnych, które następować może zarówno na skutek urazów mechanicznych, jak również jako następstwo leczenia chirurgicznego i pojawiających się wówczas mikrourazów. Uszkodzenie ścian żył może również następować na skutek ekspozycji na czynniki chemiczne oraz być wynikiem obecności zmian patologicznych, takich jak na przykład stany zapalne czy nacieki o charakterze nowotworowym. W tym przypadku wymienić należy zmiany w obrębie trzustki, płuc, mózgu, nerek czy jajników.
Czy istnieją czynniki ryzyka rozwoju ZŻG?
Wśród czynników sprzyjających rozwojowi zakrzepicy żył głębokich wymienić należy wiek pacjentów. W tym przypadku ryzyko wystąpienia dolegliwości wzrasta wraz z osiągnięciem 40. roku życia. Poza tym, czynnikiem ryzyka może być przebyta choroba zakrzepowo-zatorowa, czy niewydolność serca, żylaki, a także choroby o charakterze autoimmunologicznym, takie jak na przykład choroba Leśniowskiego i Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Jak wspomniano powyżej, zakrzepica żył głębokich może się pojawiać na skutek czynników o charakterze stosunkowo krótkotrwałym i przemijającym, wśród których wymienić można złamania miednicy czy urazy wielonarządowe skutkujące czasowym unieruchomieniem. Niekorzystne zmiany mogą mieć związek z zabiegami wykonywanymi w obrębie jamy brzusznej, miednicy, kończyn oraz w obrębie serca.
Na pojawianie się zakrzepicy wpływ może mieć również leczenie przeciwnowotworowe, w tym chemioterapia, a także stosowanie leków antykoncepcyjnych, hormonalnej terapii zastępczej oraz konieczność założenia cewnika w obrębie dużych naczyń krwionośnych, takich jak na przykład żyła udowa. Niekorzystne zmiany w obrębie kończyn górnych mają zwykle związek z koniecznością wprowadzenia cewnika do żyły podobojczykowej, obecnością nacieków o charakterze nowotworowym lub uciskiem żył spowodowanym powiększonymi węzłami chłonnymi. Nie bez znaczenia dla dobrostanu żył jest również prowadzony tryb życia. Wśród niekorzystnych warunków sprzyjających występowaniu dolegliwości wymienia się siedzący tryb życia, palenie papierosów, brak spożywania odpowiedniej ilości płynów oraz otyłość.
Jakie są typowe objawy choroby?
W początkowym okresie zakrzepica żył głębokich przebiega bezobjawowo. Z tego powodu wielu wypadkach choroba jest diagnozowana dopiero w znacznym stadium zaawansowania. Wraz z rozwojem choroby dochodzi do wystąpienia zmian o charakterze niespecyficznym, które nie wskazują jednoznacznie na występowanie zakrzepicy. Do tego typu objawów zalicza się obrzęki oraz dolegliwości bólowe w obrębie kończyn. Na dalszych etapach zakrzepicy może się jednak pojawiać przeczulica obserwowana w rejonie zmienionych chorobowo żył.
Jak diagnozowana jest ZŻG?
Choroba diagnozowana jest w oparciu o wywiad medyczny, podczas którego analizowane są zgłaszane przez pacjentów dolegliwości oraz ocenianie czynniki ryzyka. Wywiad medyczny uzupełniony jest badaniem lekarskim. Elementem poszerzonej diagnostyki jest badanie USG oraz zlecenie badań krwi.
Na czym polega leczenie ZŻG?
Leczenie ZŻG obejmuje działania podejmowanie kilkutorowo. Konieczne jest zatem w pierwszej kolejności wyeliminowanie czynników mogących nasilać niekorzystne objawy. Poza tym, podejmowane działania powinny obejmować leczenie współistniejących chorób przewlekłych oraz działania profilaktyczne, w tym okołooperacyjną profilaktykę przeciwzakrzepową. Jedną z podstawowych form leczenia ZŻG jest również podawanie leków przeciwkrzepliwych. W tym przypadku heparyna może być stosowana zarówno doustnie, jak i podskórnie. Dawka preparatu jest uzależniona od indywidualnego stanu pacjenta oraz dobierana przez lekarza prowadzącego.
Jakie powikłania mogą występować w związku z ZŻG?
rak podejmowania działań mających na celu ograniczenie zmian chorobowych w obrębie żył może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji. Wraz z rozwojem choroby dochodzi bowiem do narastania skrzepliny i tworzenia się tak zwanego materiału zatorowego. W skaranych przypadkach tego typu materiał może prowadzić do zatorowości płucnej oraz śmierci. Z tego powodu objawy zakrzepicy nigdy nie powinny być bagatelizowane.
