Niedoczynność tarczycy jest to zaburzenie, w którym tarczyca produkuje zbyt mało hormonów w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Tarczyca jest niewielkim narządem znajdującym się u podstawy szyi, zaliczanym do gruczołów wewnętrznego wydzielania. Jest odpowiedzialna za wytwarzanie dwóch hormonów tyroksyny (T4) oraz trijodotyroniny (T3) pełniących funkcję regulowania większości tkanek organizmu oraz mających wpływ na metabolizm organizmu i produkcję ciepła. Za prawidłowe wydzielania hormonów tarczycy odpowiada przysadka mózgowa, która uwalnia hormon tyreotropowy (TSH) pobudzający tarczycę do produkcji T3 i T4.
Niedoczynność tarczycy – objawy
Objawami, które pojawiają się u osób z niedoczynnością tarczycy mogą między innymi zmęczenie, uczucie zimna, czy też zwiększająca się masa ciała. Mogą również pojawiać się problemy z koncentracją, bóle stawów, uczucie przygnębienia oraz suchość skóry.
Przyczyny niedoczynności tarczycy
Przyczyny niedoczynności tarczycy mogą być różne. Do najczęstszych można zaliczyć chorobę Hashimoto, która jest przewlekłym autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy. Wywołana jest przez własne przeciwciała, powodujących powstanie bezbolesnego zapalenia w tarczycy, przez okres kilku lat. Tarczyca jest niszczona i dochodzi do zmniejszenia produkcji hormonów.
Kolejną częstą przyczyną jest stan po operacji usunięcia tarczycy, w wyniku czego dochodzi do trwałej niedoczynności tarczycy. Stopień niedoczynności zależny jest tu od zakresu operacji. Kolejną spotykaną przyczyną jest stan po leczeniu promieniotwórczym (radioaktywnym) jodem, przeprowadzanym w wyniku różnych schorzeń.
Wtórna niedoczynność tarczycy
Występuje również wtórna niedoczynność tarczycy wynikająca z uszkodzenia lub nowotworu przysadki mózgowej. Pytaniem jakie się nasuwa to jak często występuje niedoczynność tarczycy? Otóż, częstotliwość występowania tego zaburzenia to około 5 procent kobiet oraz zaledwie 1 procent mężczyzn. Wysoką zachorowalność można zaobserwować u kobiet starszych – tu schorzenie dotyka nawet 15 procent kobiet. Przypadłość ta może dotyczyć również dzieci, ale prawdopodobieństwo jest znacznie niższe.
Jak zdiagnozować niedoczynność tarczycy?
Zalecane jest tu przeprowadzenie badań hormonalnych. Konieczne jest wykonanie stężenia TSH we krwi, które może zlecić lekarz rodzinny. Gdy TSH przekroczy górną granicę, należy wykonać pomiar wolnej tyroksyny (FT4). Gdy podwyższonemu stężeniu TSH towarzyszy niskie FT4 oznacza to, że mamy do czynienia z pierwotną niedoczynnością tarczycy powiązaną z chorobą tarczycy. Lekarz może zlecić specjalne diagnostyczne badania oraz wykonać USG tarczycy, aby ustalić skąd wzięła się choroba. Poprzez oznaczenie stężeń przeciwciał przeciwtarczycowych we krwi można zdiagnozować stopień schorzenia.
Jak wygląda leczenie niedoczynności tarczycy?
W znacznej większości przypadków leczenie polega na stałym podawaniu hormonów tarczycy. Indywidualnie dobierana jest ich ilość, tak aby stężenie w organizmie nie było zbyt duże. Po przywróceniu normalnego stężenia, organizm zaczyna prawidłowo funkcjonować. Zazwyczaj leczenie prowadzi się w warunkach ambulatoryjnych. Inaczej jest w przypadku, gdy za chorobę odpowiedzialny jest niedobór jodu. Konieczne wtedy jest podawanie odpowiedniej dawki suplementu z jodem, którego skład wspiera prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Niestety, duża grupa osób zmagająca się z niedoczynnością tarczycy do końca życia zmuszona jest przyjmować lewotyroksynę i okresowo kontrolować poziom TSH. Schorzenie to jest uwarunkowane genetycznie, dlatego ważna jest profilaktyka. Jeżeli w rodzinie występowały przypadki choroby tarczycy, należy poinformować o tym lekarza, dzięki czemu możemy zapobiec ciężkim objawom poprzez wczesną diagnozę.
Niedoczynność tarczycy dieta.
W przypadku niedoczynności tarczycy dieta powinna zawierać duże ilości jodu oraz białka. Jod jest istotnym pierwiastkiem dla prawidłowego działania organizmu – bierze udział w wytwarzaniu hormonów tarczycy, wpływających na wzrost oraz właściwą przemianę materii. W przypadku przybierania na wadze, suchości skóry czy też ciągłego odczuwania zimna należy udać się do lekarza endokrynologa, gdyż prawdopodobnie przyczyną jest niedoczynność tarczycy.
Jod w leczeniu tarczycy
Zapotrzebowanie ludzkiego organizmu to około 160 μg jodu dziennie (w ciąży 180–200 μg). Jod dostarczyć można poprzez drogę wziewną (pobyt nad morzem) lub w pokarmach.Znaczne jego ilości zawierają owoce morza oraz ryby, natomiast w produktach mlecznych, zbożowych oraz warzywach jego ilość jest zróżnicowana.
Selen a tarczyca
Kolejnym ważnym składnikiem jest Selen pomagający aktywować hormony tarczycy, dzięki czemu mogą być wykorzystywane przez organizm . Minerał ten ma również właściwości przeciwutleniające, umożliwiające przez to ochronę tarczycy przed uszkodzeniem przez wolne rodniki. Składnik ten występuje w jajkach, tuńczyku oraz orzechach brazylijskich.
Cynk w leczeniu chorób tarczycy
Kolejnym minerałem pomagającym aktywować hormony tarczycy jest cynk. Umożliwia on regulację TSH. Występuje w ostrygach, wołowinie, kurczaku.
Witaminy na tarczycę
Istotnym jest również uzupełnianie wszelkich witamin, przede wszystkim witaminy D oraz B zawartych w różnych produktach spożywczych. Banany a niedoczynność tarczycy ? Otóż, owoce takie jak banany mają również istotny wpływ na schorzenie niedoczynności, w szczególności przy chorobie Hashimoto. Dieta powinna zawierać przede wszystkim składniki bogate w błonnik, który umożliwia perystaltykę jelit oraz poprawia procesy trawienne. Banany są prawdziwą skarbnicą cennych minerałów i witamin, mających szereg właściwości zdrowotnych. Nie należy też zapominać o aktywności fizycznej. Regularne uprawianie sportu powoduje, że poprawia się metabolizm i usprawnia krążenie krwi.
