RIRS (Renal Intrarenal Surgery) to skrót od nazwy zabiegu polegającego na usuwaniu kamieni nerkowych za pomocą cienkich narzędzi, wprowadzanych przez cewkę moczową. Zabieg ten jest stosowany w przypadku kamieni, które znajdują się w górnej części układu moczowego, a w szczególności w nerkach.
Podczas zabiegu RIRS, lekarz wprowadza przez cewkę moczową cienki endoskop (zwanym także ureterorenoskopem) do pęcherza moczowego, a następnie kieruje go przez moczowód do wnętrza nerki. Dzięki zastosowaniu odpowiedniej technologii, narzędzia wprowadzane przez endoskop pozwalają na dokładne zobrazowanie kamienia oraz jego usunięcie za pomocą lasera, ultradźwięków lub chwytaków.
Zabieg RIRS jest stosowany w przypadkach, gdy inne metody usuwania kamieni nerkowych (takie jak ESWL, URS lub PCNL ) nie są skuteczne lub niebezpieczne dla pacjenta. Ma on wiele zalet, takich jak mniejsze ryzyko powikłań, krótszy czas hospitalizacji i szybszy powrót do normalnego funkcjonowania po zabiegu. Jednakże, RIRS jest technicznie wymagający i wymaga doświadczenia i specjalistycznego sprzętu, co sprawia, że nie jest dostępny wszędzie i nie każdy pacjent może być kandydatem do tej metody leczenia.
Dlaczego powstają kamienie w nerkach?
Kamienie w nerkach to twarde, małe skupiska minerałów i soli, które powstają w układzie moczowym. Powstanie kamieni nerkowych może mieć różne przyczyny, a niekiedy przyczyna jest nieznana.
Jednym z najczęstszych czynników prowadzących do powstania kamieni nerkowych jest nieodpowiednie nawodnienie organizmu, czyli brak wystarczającej ilości wody w diecie lub nadmierna utrata płynów z organizmu (np. w wyniku intensywnego wysiłku fizycznego, gorąca lub biegunki). Brak wody powoduje skondensowanie moczu, co sprzyja krystalizacji składników mineralnych zawartych w moczu i tworzeniu się kamieni nerkowych.
Innymi czynnikami, które mogą przyczynić się do powstania kamieni nerkowych, są m.in.:
- Nadmiar soli w diecie (szczególnie soli sodowej), co prowadzi do nadmiernej ilości sodu w moczu i powstawania kamieni nerkowych związanych z sodem.
- Zaburzenia metabolizmu (np. hiperkalcemia, hipokaliemia, hiperurykemia), które wpływają na skład moczu i sprzyjają tworzeniu się kamieni nerkowych.
- Zaburzenia hormonalne (np. hiperparatyreoza, choroby tarczycy), które wpływają na równowagę minerałów w organiźmie i sprzyjają tworzeniu się kamieni nerkowych.
- Niektóre choroby układu moczowego (np. kamica moczowodowa, infekcje dróg moczowych, cewkowa przetoka moczowa), które wpływają na skład moczu i sprzyjają tworzeniu się kamieni nerkowych.
- Niektóre leki (np. diuretyki, niektóre leki przeciwgrzybicze), które wpływają na skład moczu i sprzyjają tworzeniu się kamieni nerkowych.
W każdym przypadku powstania kamieni nerkowych ważne jest odpowiednie nawodnienie organizmu oraz zwrócenie się po pomoc do lekarza nefrologa lub urologa.
Wskazania do zabiegu usuwania kamieni metodą RIRS
RIRS to metoda endoskopowego leczenia kamicy nerkowej, która polega na wprowadzeniu cienkiego endoskopu przez drogi moczowe do nerki i usunięciu kamieni z jej wnętrza. Wskazania do zabiegu RIRS obejmują:
- Kamienie nerkowe o średnicy mniejszej niż 2 cm, które nie można usunąć za pomocą innych metod, takich jak ESWL (litotrypsja falami uderzeniowymi) lub URS (ureterolitotrypsja).
- Kamienie umiejscowione w środkowej lub dolnej części nerki.
- Kamienie, które blokują moczowód lub wywołują nawracające infekcje dróg moczowych.
- Kamienie, które wykazują oporność na leczenie farmakologiczne i dietetyczne.
- Niezdolność do przeprowadzenia innych metod leczenia, np. z powodu chorób układu krążenia lub krwi.
- Kamienie u pacjentów z jedną nerką lub z usuniętą drugą nerką.
- Preferencje pacjenta, jeśli uważa, że RIRS jest bardziej korzystnym rozwiązaniem niż inne metody leczenia.
Wskazania do zabiegu RIRS określa lekarz, który bierze pod uwagę wiele czynników, takich jak wielkość, umiejscowienie i rodzaj kamienia, a także stan zdrowia pacjenta.
Ile trwa zabieg endoskopowego usuwania kamieni z nerek?
Czas trwania zabiegu RIRS zależy od wielu czynników, takich jak wielkość i ilość kamieni oraz stopień ich zlokalizowania w nerce. Przeciętnie zabieg trwa od 1 do 2 godzin, ale w niektórych przypadkach może się wydłużyć do 3 godzin.
Zabieg RIRS jest przeprowadzany w znieczuleniu ogólnym i wymaga wprowadzenia cienkiego endoskopu przez drogi moczowe do nerki. Podczas zabiegu lekarz usuwa kamienie z nerki za pomocą specjalnych narzędzi i aparatury. Po zakończeniu zabiegu pacjent pozostaje pod obserwacją przez kilka godzin, a następnie zwykle jest wypisywany do domu jeszcze tego samego dnia lub w ciągu 24 godzin.
Należy pamiętać, że czas trwania zabiegu RIRS może się różnić w zależności od indywidualnych okoliczności i procedur przeprowadzanych podczas zabiegu.
Jakie są przeciwwskazania do zabiegu RIRS?
Istnieją pewne przeciwwskazania do zabiegu RIRS , które mogą uniemożliwić lub utrudnić przeprowadzenie tego zabiegu. Przeciwwskazania te obejmują:
- Ciężkie choroby układu sercowo-naczyniowego lub oddechowego, które uniemożliwiają podanie znieczulenia ogólnego.
- Ciąża – w czasie ciąży zabieg RIRS jest zazwyczaj przeciwwskazany ze względu na ryzyko dla płodu.
- Nieprawidłowości anatomiczne układu moczowego, takie jak zniekształcenie moczowodów lub zwężenia, które uniemożliwiają wprowadzenie endoskopu do nerki.
- Zakażenia układu moczowego, szczególnie ostre i ciężkie, ponieważ zabieg RIRS może zwiększyć ryzyko rozprzestrzeniania się zakażenia.
- Niekontrolowane krwawienia lub choroby krwotoczne, ponieważ zabieg RIRS może zwiększyć ryzyko krwawienia.
- W przypadku kamicy nerkowej o średnicy większej niż 2 cm, która może uniemożliwić skuteczne usunięcie kamieni za pomocą RIRS.
- W przypadku, gdy u pacjenta występują przeciwwskazania do zastosowania znieczulenia ogólnego.
- W przypadku, gdy pacjent jest w trudnym stanie ogólnym, np. w wyniku ciężkiej choroby.
Przed przeprowadzeniem zabiegu RIRS lekarz dokładnie oceni stan zdrowia pacjenta i ustali, czy istnieją jakieś przeciwwskazania do przeprowadzenia tego zabiegu.
Jak się przygotować do usunięcia kamieni z nerek?
Przygotowanie do zabiegu RIRS (Retropubic IntraRenal Surgery) jest ważnym etapem w zapewnieniu bezpieczeństwa i skuteczności przeprowadzenia tego zabiegu. Poniżej przedstawiam kilka wskazówek dotyczących tego, jak przygotować się do zabiegu RIRS:
- Przestrzegaj zaleceń lekarza – Przed zabiegiem lekarz przekaże Ci szczegółowe instrukcje dotyczące przygotowania. Należy dokładnie zapoznać się z tymi zaleceniami i przestrzegać ich, aby uniknąć ewentualnych komplikacji.
- Przeprowadź badania diagnostyczne – Przed zabiegiem RIRS konieczne jest przeprowadzenie badań diagnostycznych, takich jak badania krwi i moczu, tomografia komputerowa (CT) lub rezonans magnetyczny (MRI). Badania te pozwalają lekarzowi ocenić stan zdrowia pacjenta i zdecydować, czy jest on odpowiedni do przeprowadzenia zabiegu.
- Ogranicz spożywanie pokarmów i płynów – W dniu poprzedzającym zabieg RIRS należy ograniczyć spożywanie pokarmów i płynów, zgodnie z zaleceniami lekarza.
- Przygotuj się na znieczulenie – Zabieg RIRS jest przeprowadzany w znieczuleniu ogólnym. Przed zabiegiem lekarz przekaże Ci instrukcje dotyczące przygotowania do znieczulenia, w tym zalecenia odnośnie jedzenia i picia przed zabiegiem.
- Ustal, kto Cię będzie prowadził auto – Po zabiegu nie wolno prowadzić pojazdów, dlatego ważne jest, aby przed zabiegiem ustalić, kto będzie kierował autem w drodze do domu.
- Przestrzegaj zasad higieny – Przed zabiegiem RIRS należy dokładnie umyć ciało, szczególnie okolice intymne. Przed zabiegiem zaleca się również jednorazowe podpaski i czystą bieliznę.
- Zgłoś przyjmowane leki – Przed zabiegiem należy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, w tym o lekach przeciwbólowych, lekach przeciwzapalnych, lekach przeciwzakrzepowych i suplementach diety.
Przed przeprowadzeniem zabiegu RIRS należy skonsultować się z lekarzem i zapytać o wszelkie dodatkowe zalecenia, które mogą być konieczne w indywidualnych przypadkach.
Jakie są możliwe powikłania po zabiegu RIRS?
Zabieg RIRS (retrograde intrarenal surgery) to metoda chirurgiczna stosowana w leczeniu kamicy nerkowej. Możliwe powikłania po tym zabiegu mogą obejmować:
- Infekcja dróg moczowych – zakażenie układu moczowego jest jednym z najczęstszych powikłań po zabiegu RIRS.
- Krwawienie – niekiedy po zabiegu może dojść do krwawienia z dróg moczowych, co wymaga dodatkowej interwencji medycznej.
- Tworzenie się zrostów – w niektórych przypadkach po zabiegu RIRS może dojść do tworzenia się zrostów, które mogą utrudniać przepływ moczu.
- Uraz nerek lub dróg moczowych – w niektórych przypadkach po zabiegu RIRS może dojść do uszkodzenia nerek lub dróg moczowych.
- Niepowodzenie w usunięciu kamienia – w niektórych przypadkach po zabiegu RIRS może okazać się, że kamień nie został w całości usunięty.
- Ból – po zabiegu może wystąpić ból w okolicy nerek lub dolnych partii brzucha.
- Zaburzenia równowagi elektrolitowej – po zabiegu może dojść do zaburzeń równowagi elektrolitowej, co wymaga monitorowania poziomów elektrolitów i w razie potrzeby ich korygowania.
- Reakcje alergiczne – w niektórych przypadkach może dojść do reakcji alergicznych na stosowane podczas zabiegu leki.
Wszystkie powikłania po zabiegu RIRS wymagają dodatkowej opieki medycznej i leczenia, dlatego też po zabiegu pacjent powinien być pod stałą opieką lekarza i przestrzegać zaleceń dotyczących rekonwalescencji.