Sigmoidoskopia jest medycznym badaniem diagnostycznym, które służy do wizualizacji wewnętrznej struktury dolnej części jelita grubego, zwanej esicą oraz odbytnicą. W trakcie sigmoidoskopii lekarz używa instrumentu zwanej sigmoidoskopem, który jest cienką, elastyczną rurką zakończoną kamerą oraz źródłem światła. Sigmoidoskop jest wprowadzany przez odbyt i kierowany w głąb jelita, co umożliwia dokładną ocenę jego wewnętrznej struktury.
Sigmoidoskopia może być wykorzystana w celu wykrycia różnych chorób jelita grubego, takich jak polipy, wrzody, zapalenia i nowotwory jelita grubego. Badanie to jest zwykle przeprowadzane w ramach badań przesiewowych u osób powyżej 50 roku życia, a także u osób z objawami takimi jak biegunka, krwawienie z odbytu, bóle brzucha czy zmiana rytmu wypróżnień.
Przygotowanie do sigmoidoskopii zwykle wymaga dokładnego oczyszczenia jelita grubego z kału, co można osiągnąć za pomocą diety, środków przeczyszczających lub lewatyw. Samo badanie jest zwykle przeprowadzane ambulatoryjnie i trwa około 15-30 minut. Po zakończeniu sigmoidoskopii, lekarz może przeprowadzić biopsję (pobranie próbki tkanki do badania histopatologicznego) lub usunąć wykryte polipy.
Wskazania do badania
Sigmoidoskopia jest zwykle wykonywana w celu wykrycia chorób jelita grubego, takich jak polipy, zapalenia, wrzody lub nowotwory jelita grubego. Wskazania do wykonania sigmoidoskopii mogą obejmować:
- Badania przesiewowe: Sigmoidoskopia jest zalecana dla osób powyżej 50 roku życia jako badanie przesiewowe w celu wykrycia raka jelita grubego.
- Objawy jelita grubego: Sigmoidoskopia może być zalecana dla osób z objawami takimi jak biegunka, zaparcia, krwawienie z odbytu, bóle brzucha lub zmiana rytmu wypróżnień.
- Wywiad rodzinny: Osoby z rodziną, u której wystąpił rak jelita grubego, powinny regularnie wykonywać sigmoidoskopię.
- Kontrola stanu zdrowia: Sigmoidoskopia może być przeprowadzana w celu monitorowania postępu choroby jelita grubego lub kontroli skuteczności leczenia.
- Wyniki badań laboratoryjnych: W przypadku wykrycia w badaniach laboratoryjnych nieprawidłowości w jelitach, może być zalecana sigmoidoskopia w celu dokładniejszej diagnostyki.
Ostatecznie, decyzja o wykonaniu sigmoidoskopii zależy od indywidualnego stanu zdrowia pacjenta i sugestii lekarza prowadzącego.
Jak przebiega Sigmoidoskopia?
Sigmoidoskopia to badanie endoskopowe, które pozwala na obejrzenie wnętrza odbytnicy i dolnego odcinka jelita grubego (do około 60-70 cm od odbytu). Przebieg sigmoidoskopii wygląda następująco:
Przygotowanie do badania:
- Pacjent powinien zgłosić się na badanie z wypróżnionym jelitem. Wcześniej może być konieczne przestrzeganie diety oraz wykonanie lewatywy. Przed rozpoczęciem badania pacjent zdejmuje odzież z dolnej części ciała i zakłada fartuch.
Przepłukanie odbytnicy:
- Lekarz przepłukuje odbytnicę wodą, aby usunąć pozostałości kału i umożliwić lepszą widoczność.
Wprowadzenie endoskopu:
- Lekarz wprowadza elastyczny rurkowaty aparat – sigmoidoskop – przez odbyt do jelita grubego. Sigmoidoskop jest wyposażony w źródło światła oraz kamerę, która umożliwia obserwację wnętrza jelita na monitorze.
Badanie dolnego odcinka jelita grubego:
- Lekarz przesuwa sigmoidoskop wzdłuż jelita grubego, obserwując jednocześnie na monitorze. Badanie jest wykonywane zwykle w czasie około 10-15 minut, w czasie których lekarz może pobrać próbki tkanki do dalszych badań lub usunąć polipy.
Zakończenie badania:
- Po zakończeniu badania lekarz usunie sigmoidoskop, a pacjent otrzyma informacje na temat wyników badania. W zależności od wyniku badania, lekarz może zalecić dalsze postępowanie diagnostyczne lub lecznicze.
Podczas sigmoidoskopii pacjent może odczuwać dyskomfort, ale zwykle badanie jest dobrze tolerowane. Po badaniu może pojawić się krótkotrwałe uczucie bólu lub dyskomfortu w okolicy odbytu.
Jak się przygotować do sigmoidoskopii
Przygotowanie do sigmoidoskopii jest bardzo ważne i ma kluczowe znaczenie dla jakości badania oraz uzyskania dokładnych wyników. Poniżej przedstawiam kilka zaleceń, jak się przygotować do tego badania:
Dieta
Przynajmniej dwa dni przed badaniem należy stosować lekką dietę, ubogą w błonnik i tłuszcze. Należy unikać spożywania mięsa, warzyw i owoców, które mogą pozostawiać resztki w jelitach, takich jak kukurydza, orzechy, nasiona i czerwone mięso. Zaleca się jedzenie lekkich posiłków, takich jak zupy, ryż, makaron i gotowane warzywa.
Leki
Przed badaniem należy skonsultować się z lekarzem w sprawie zażywanych leków. Niektóre leki mogą wpłynąć na wyniki badania lub mogą wymagać zmiany dawkowania w celu przeprowadzenia badania. Przed badaniem należy skonsultować się z lekarzem, który przepisał dany lek.
Lewatywa
W niektórych przypadkach lekarz może zalecić wykonanie lewatywy przed badaniem, aby oczyścić jelita z kału. Lewatywę należy wykonać według zaleceń lekarza.
Higiena
Należy dokładnie umyć okolice odbytu i zastosować środek dezynfekujący przed badaniem. Lekarz może również zalecić wstrzymanie się od stosunku płciowego przed badaniem.
Odzież
Należy ubrać się w luźną, wygodną odzież, najlepiej w kroju fartucha, który zapewni wygodę podczas badania.
Zabrania się jedzenia i picia przed badaniem.
Należy pamiętać, że każdy przypadek jest inny i lekarz przeprowadzający badanie może zalecić indywidualne zalecenia dotyczące przygotowania do sigmoidoskopii. Wszelkie wątpliwości i pytania należy skonsultować z lekarzem przed przystąpieniem do przygotowań.
Czym się różni sigmoidoskopia od kolonoskopii?
Sigmoidoskopia i kolonoskopia to dwie różne procedury diagnostyczne, które służą do badania jelita grubego, ale różnią się zakresem badania oraz sposobem wykonania. Poniżej przedstawiam główne różnice między sigmoidoskopią a kolonoskopią:
Zakres badania
Sigmoidoskopia umożliwia obejrzenie wnętrza odbytnicy oraz dolnego odcinka jelita grubego (do około 60-70 cm od odbytu), podczas gdy kolonoskopia umożliwia obejrzenie całego jelita grubego (około 1,5-2 metrów) oraz jelita krętego.
Sposób wykonania
Sigmoidoskopia jest wykonywana przy użyciu cienkiego i elastycznego aparatowego zwanych sigmoidoskopem, który wprowadza się przez odbyt do jelita grubego. Natomiast kolonoskopia jest wykonywana przy użyciu długiej i elastycznej rurki zwanej kolonoskopem, który wprowadza się również przez odbyt, ale umożliwia przeprowadzenie badania całego jelita grubego.
Przygotowanie do badania
Zarówno przy sigmoidoskopii, jak i kolonoskopii wymagane jest odpowiednie przygotowanie do badania, które może obejmować ograniczenie spożywania pokarmów oraz stosowanie lewatyw.
Czas trwania badania
Sigmoidoskopia zwykle trwa od 10 do 20 minut, podczas gdy kolonoskopia może trwać od 30 minut do jednej godziny.
Skutki uboczne
Sigmoidoskopia zwykle jest dobrze tolerowana i nie powoduje większych skutków ubocznych, ale może powodować krótkotrwałe dyskomfort i ból w okolicy odbytu. Kolonoskopia może również powodować krótkotrwałe skutki uboczne, takie jak ból brzucha, wzdęcia, krwawienie lub perforacja jelita.
Sigmoidoskopia i kolonoskopia są różnymi procedurami diagnostycznymi, które służą do badania jelita grubego. Sigmoidoskopia obejmuje dolny odcinek jelita grubego, podczas gdy kolonoskopia obejmuje całe jelito grube i jelito kręte. Oba badania wymagają przygotowania pacjenta i mogą powodować krótkotrwałe skutki uboczne.
Zobacz także: Alternatywa dla kolonoskopii.
Jakie choroby może wykryć sigmoidoskopia?
Sigmoidoskopia jest badaniem endoskopowym, które umożliwia bezpośrednie obejrzenie wnętrza dolnego odcinka jelita grubego, w tym odbytnicy i okrężnicy esowatej. Badanie to może wykryć różne choroby i zmiany w obrębie tego obszaru, w tym:
- Choroby zapalne jelit: Sigmoidoskopia jest stosowana do diagnozowania chorób zapalnych jelit, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Badanie pozwala na ocenę stanu zapalnego błony śluzowej jelita oraz ocenę rozległości i nasilenia procesu zapalnego.
- Polipy jelita grubego: Polipy jelita grubego to nienowotworowe zmiany w błonie śluzowej jelita, które mogą ewoluować do raka jelita grubego. Sigmoidoskopia pozwala na wykrycie polipów w dolnym odcinku jelita grubego, a w przypadku wykrycia, może być wykonana biopsja lub polipektomia, czyli usunięcie polipa.
- Rak jelita grubego: Sigmoidoskopia umożliwia wczesne wykrycie raka jelita grubego, gdyż pozwala na bezpośrednie obejrzenie błony śluzowej jelita i wykrycie ewentualnych zmian nowotworowych.
- Inne choroby: Sigmoidoskopia może również pomóc w diagnozowaniu innych chorób jelit, takich jak choroby krwotoczne, choroby związane z nierównowagą elektrolitową, a także infekcje jelitowe.
Wniosek: Sigmoidoskopia jest pomocna w diagnozowaniu różnych chorób jelita grubego, w tym chorób zapalnych, polipów, raka jelita grubego i innych chorób. Badanie pozwala na bezpośrednie obejrzenie błony śluzowej jelita i może być wykorzystane do wykrycia zmian patologicznych, jak również do przeprowadzenia procedur terapeutycznych, takich jak usuwanie polipów czy pobieranie wycinków do badania histopatologicznego.
